Ο χρόνος έχει την ικανότητα να τρέχει και να μας ξεπερνάει. Πριν από ένα χρόνο τα πράγματα ήταν διαφορετικά και δεδομένα, ώσπου τα πάντα γύρω μας άλλαξαν απότομα. Δολοφονείται ένα παιδί. Η οργή ξεχειλίζει και σημαδεύει το χρόνο και τη σκέψη. Και ο κόσμος δε θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.
Η κοινωνία δεν είχε χρόνο και διάθεση να αφουγκραστεί τη φωνή των ίδιων της των παιδιών. Δεν περίμενε να δει χτυπημένο από σφαίρα το κορμί ενός από τα παιδιά της. Δεν περίμενε να δει τα παιδιά που απολαμβάνουν κάθε είδους υλικό αγαθό, να βγαίνουν στο δρόμο.
Η έννοια της βίας και πλήθος αναλύσεων ειδικών και μη, κατακλύζει την καθημερινότητα. Όλοι καταδικάζουν τα φαινόμενα βίας από όπου κι αν προέρχεται, υπονοώντας την καταδίκη του κουκουλοφόρου που κραδαίνει το ρόπαλο και τη μολότοφ ή την καταδίκη του μασκοφόρου αστυνομικού, που ψεκάζει με χημικά ή ξυλοφορτώνει διαδηλωτές, αδιακρίτως.
Αρκεί να σταθεί κάποιος στα σπασίματα, τις φωτιές, το ξύλο και τη σωματική βία; Τι είναι βια, τι είναι αυτό που την προκαλεί και από που προέρχεται, πραγματικά;
Μορφές βίας είναι η ανεργία, η φτώχεια, η εκμετάλλευση, η ανασφάλεια κάθε μορφής, οι διακρίσεις με βάση το φύλλο, την καταγωγή, ή την όποια διαφορετικότητα, ο εκμηδενισμός της ευχέρειας διαμόρφωσης επιλογών αλλά και οι περιορισμένες αυτές καθαυτές επιλογές, αποτελέσματα της θεσμοποιημένης ανισοκατανομής δύναμης. Η βία και τα φαινόμενα της, είναι ενδημικά του σημερινού συστήματος.
Αρκεί να σταθεί κάποιος στα σπασίματα, τις φωτιές, το ξύλο και τη σωματική βία; Τι είναι βια, τι είναι αυτό που την προκαλεί και από που προέρχεται, πραγματικά;
Μορφές βίας είναι η ανεργία, η φτώχεια, η εκμετάλλευση, η ανασφάλεια κάθε μορφής, οι διακρίσεις με βάση το φύλλο, την καταγωγή, ή την όποια διαφορετικότητα, ο εκμηδενισμός της ευχέρειας διαμόρφωσης επιλογών αλλά και οι περιορισμένες αυτές καθαυτές επιλογές, αποτελέσματα της θεσμοποιημένης ανισοκατανομής δύναμης. Η βία και τα φαινόμενα της, είναι ενδημικά του σημερινού συστήματος.
Οι σύγχρονες ετερόνομες κοινωνίες είναι αποτέλεσμα της θεσμοποιημένης ανισοκατανομής της οικονομικής και πολιτικής δύναμης, δηλαδή της συστημικής βίας όπως αυτή εκδηλώνεται και εκφράζεται μέσα από την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Θεμελιώδης αιτία της συστημικής βίας είναι η οργάνωση των κοινωνιών στη βάση θεσμών που αντί να στοχεύουν στην εξασφάλιση της ισοκατανομής της δύναμης σε όλα τα μέλη της κοινωνίας, στοχεύουν στη διατήρηση και ενίσχυση του μοντέλου της ανισοκατανομής, όπως αυτό διαμορφώθηκε και εγκαθιδρύθηκε από προνομιούχες ομάδες.
Όλα τα προηγούμενα συνθέτουν την ύπαρξη της “από τα πάνω” πολιτικής βίας, δηλαδή της βίας που εκφράζεται άμεσα ή έμμεσα από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ μέσω του κράτους, των μηχανισμών και των μεθόδων του, διαθέτοντας επομένως την νομιμοποίηση του, επίσημα. Από τη δράση των μηχανισμών αυτών, αφενός καθορίζεται ο βαθμός αυταρχισμού και αφετέρου επιτυγχάνεται η εγκαθίδρυση εξουσιαστικών σχέσεων και δομών μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας. Αποτρέπεται έτσι ο αυτοκαθορισμός τον ατόμων και εμποδίζεται η αυτονομία των κοινωνιών ενώ συντηρείται ένας φαύλος κύκλος.
Η δράση προκαλεί αντίδραση. Η έμπρακτη αμφισβήτηση της “από τα πάνω” πολιτικής βίας παίρνει τη μορφή αντιβίας, είτε από κοινωνικές ομάδες και κινήματα (συλλογική αντίβια) μέσω βίαιων διαδηλώσεων, εξεγέρσεων ή επαναστάσεων είτε από μεμονωμένα άτομα που αναλαμβάνουν ατομική δράση (ατομική αντιβία).
Ο πόλεμος έχει περιγράφει, ως η συνέχιση της πολιτικής με αλλά μέσα. Αντίστοιχα θα μπορούσαμε να ορίσουμε και την τρομοκρατία ως τη συνέχιση της πολιτικής βίας με αλλά μέσα. Υπό το πρίσμα των παραπάνω μπορούμε να διακρίνουμε τους εξής βασικούς τύπους τρομοκρατίας.
Την κρατική ή από τα πάνω πολιτική βία, ως την κάθε είδους βία εναντίον του πολίτη-μέλους της κοινωνίας, με τον επίσημο κρατικό μηχανισμό να αναλαμβάνει την ακραία ή μη καταστολή και από τον ανεπίσημο, πράξεις και δράσεις που δεν υπόκεινται σε τυπικές νομικές διαδικασίες, στοχεύοντας στην καταπολέμηση της συλλογικής αντιβίας. Στον αντίποδα η λαϊκή τρομοκρατία ως η βία ενάντια σε μέλη του κρατικού μηχανισμού ή εκφραστών των συμφερόντων των ελίτ, μέσω οργανώσεων που αποτελούν τη στρατιωτική πτέρυγα ενός κινήματος και δρουν είτε σε ομάδες είτε μεμονωμένα. Η ύπαρξη της δεν αμφισβητεί απλά τη συστημική βία αλλά και τη δυνατότητα μονοπώλησης της, από τις ελίτ που ελέγχουν το κράτος και το μηχανισμό του.
Διαφορετική ως προς το φορέα της η ατομική τρομοκρατία, εκτελείται από ομάδες ή άτομα που δεν αποτελούν τμήμα μαζικών λαϊκών κινημάτων και παρά το γεγονός ότι η στόχευση είναι η καταπολέμηση της συστημικής βίας, καταλήγουν να παίρνουν το χαρακτήρα ελιτίστικων οργανώσεων, απομονωμένων και ασύνδετων με τα κινήματα και τις ανάγκες τους. Και ο κύκλος της εσωστρέφειας, του φόβου και του αίματος διαιωνίζεται Προβάλλεται πιο έντονα και επιτακτικά η ανάγκη για "προστάτες" και "ηγέτες" που ξέρουν καλύτερα από τον πολίτη και μπορούν να διαχειριστούν τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις ελευθερίες και τη ζωή του.
Στις μεθόδους δράσης και αντίστασης στην κρατική τρομοκρατία εναντιώνονται σοβαροί ηθικοί λόγοι, με κύριο αυτό της αναγνώρισης της υπέρτατης αξίας της ζωής, για την προστασία, την αναβάθμιση και την εξύψωση της οποίας γίνετε κάθε αγώνας.
Πάνω από όλα όμως η βία είναι ασύμβατη με τη δημοκρατία. Μια γνήσια δημοκρατία, προϋπόθεση αυτονόμησης κάθε κοινωνικού σχηματισμού και των εκδηλωσεών του, είναι ταυτόχρονα επαρκής και ασφαλή προϋπόθεση εξάλειψης της βίας, σε όλες τις μορφές της. Στο πλαίσιο μιας αυτόνομης κοινωνίας, οπού εξ’ ορισμού εκλείπει η ανισοκατανομή της οικονομικής και πολιτικής δύναμης, αυτόματα εκλείπουν και οι λόγοι εκδήλωσης φαινόμενων βίας και αντιβίας.
Στο μεταξύ, συνεχίζει να υπάρχει και να θεριεύει ότι χρειάζεται, για να επαναληφθεί άλλος ένας Δεκέμβρης του '08, με ίδια ή και χειρότερα αποτελέσματα και αντιδράσεις. Είναι απλά θέμα χρόνου.
